Stručnjaci za zaštitu životne sredine kažu da je najbolje da pravimo što manje otpada, a kada se iskoriste sve mogućnosti za redukciju i on ipak nastane, na red dolazi tzv. hijerarhija upravljanja otpadom: najbolje ga je reciklirati, zatim spaljivati i na samom kraju deponovati.
Prema dostavljenim podacima u Nacionalni registar zagađivača, u 2021. godini u Srbiji se ukupno proizvelo 11,75 miliona tona otpada. Od te količine 0,51 odsto, odnosno 59.335 tona predstavlja opasan otpad. Važan podatak iz istog izvora kaže da jedan stanovnik Srbije godišnje proizvode 1.7 tona otpada.
Šta čini taj otpad?
Najveći deo tog otpada čini otpad iz energana i drugih postrojenja za sagorevanje, čak 7, 71 miliona tona ili 66 odsto od ukupnog otpada.
Komunalni otpad čini 2,97 miliona tona ukupnpg otpada. Ukupna količina komunalnog otpada prema prijavi Javnog komunalnog preduzeća je u 2021. godini iznosila 2,87 miliona tona, od čega je 2,48 miliona tona deponovano; postupku ponovnog iskorišćenja podvrgnuto je 390.320 tona komunalnog otpada. Prikupljanje komunalnog otpada se vrši na 88 odsto teritorije Srbij, a srednja dnevna količina komunalnog otpada po stanovniku je 1,14 kg.
S druge stane, problem prave divlje deponije, jer za njih ne postoje podaci o vrsti i količini otpada. Podatke o divljim deponijama je dostavilo 142 jedinice lokalnih samouprava i izvestilo postojanje ukupno 2.656 divljih deponija u Republici Srbiji. Od ukupno 1.170 čišćenih lokacija divljih deponija, u toku izveštajne godine na 987 lokacija se ponovo vratilo deponovanje otpada, što ukazuje na potrebu izmene načina upravljanja otpadom u lokalnim samoupravama. Kroz aplikaciju „Ukloni deponiju“ građani su prijavili 403 divlje deponije, pa je zajedno sa podacima koje su dostavile lokalne samouprave ukupan broj prijavljenih divljih deponija 3.059.
Ko reciklira otpad?
Dozvolu za ponovno iskoriščenje otpada u Srbiji ima 347 operatera. U toku 2021. godine je operacijama ponovnog iskorišćenja R1-R11 podvrgnuto 2,29 miliona tona otpada. Od ukupne količine prerađenog otpada najviše su zastupljeni metal, šljaka iz termičkih procesa, zatim otpadni papir i papiran i kartonska ambalaža.
Više saznajte na portalu National geographic Srbija
Fotografija: SHUTTERSTOCK
